Trong phong tục tín ngưỡng của người Việt, việc cúng thất tuần cho người mới qua đời là nghi lễ quan trọng thể hiện lòng thành kính và sự ưu ái của người thân dành cho vong linh. Thông qua việc cúng thất tuần đúng cách, gia đình mong muốn linh hồn người đã khuất được siêu thoát, trở về với cõi vĩnh hằng và phù hộ cho con cháu còn sống. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ý nghĩa cúng thất tuần và cách thực hiện nghi lễ quan trọng này một cách chu toàn.
Cúng thất tuần là gì?
Cúng thất tuần (hay còn gọi là cúng 7 thất, cúng tuần cửu) là nghi lễ cúng vào mỗi 7 ngày sau khi người thân qua đời. Người ta quan niệm rằng, sau 49 ngày (tức 7 cái thất), vong linh đã hoàn tất hành trình ở âm phủ, sẵn sàng siêu thoát để trở về cõi chín suối. Gia đình sẽ làm lễ cúng vào ngày thứ 7, 14, 21, 28, 35, 42 và 49 để tưởng nhớ và cầu siêu cho linh hồn.
Mỗi thời điểm cúng thất tuần đều có ý nghĩa riêng:
- Thất tuần đầu tiên (ngày thứ 7): Gia đình cầu xin cho vong linh quên đi sự lưu luyến với cõi âm, đỡ cô đơn và sớm hòa về với thế giới người chết.
- Thất tuần thứ hai (ngày 14): Cầu mong vong linh gạt bỏ được những oán hận, thị phi khi còn sống để nhẹ nhàng bước qua cửa ải âm phủ.
- Thất tuần thứ ba (ngày 21): Gia đình cầu nguyện cho vong linh sớm thoát khỏi nỗi khổ đau và vướng bận trần gian.
- Thất tuần thứ tư đến thất tuần thứ sáu (ngày 28, 35, 42): Người thân cầu siêu để vong linh tìm được lối đi về cõi vĩnh hằng trong sự bình an.
- Thất tuần thứ bảy – 49 ngày: Lễ cầu siêu cuối cùng để hương hồn người chết tìm đến nơi an nghỉ cuối cùng.
Cúng thất tuần giúp người thân thể hiện lòng hiếu thảo và tưởng nhớ đến người đã khuất. Qua mỗi thất tuần, gia đình sẽ cầu nguyện để vong hồn sớm siêu thoát, hóa giải những oan khiên và trở về nơi vĩnh hằng trong thanh thản.
Cách cúng thất tuần và những lưu ý khi thực hiện nghi lễ
Để thực hiện lễ cúng thất tuần một cách chu đáo, gia đình cần lưu ý:
- Bàn thờ cúng phải được lau chùi sạch sẽ, trang nghiêm. Bày biện hoa quả, lễ vật ngay ngắn, gọn gàng.
- Lễ vật cúng thất tuần gồm: Các loại hoa quả, bánh kẹo, đồ mặn, nước lọc, rượu, nhang, hoa, nến.
- Trong thời gian cúng thất, gia đình nên hạn chế sự ồn ào, cãi vã. Trang phục khi cúng nên lịch sự, tránh mặc quần áo hở hang.
- Mâm cỗ cúng đơn giản nhưng đầy đủ, trọng tâm là lòng thành kính.
- Khi cúng phải thắp nhang, khấn vái. Nội dung cầu siêu phù hợp với từng thất tuần.
- Sau khi cúng, đốt vàng mã để tiễn đưa vong linh.
Thời gian và giờ cúng thất tuần tốt nhất là buổi tối, dành riêng ngày mồng một, ngày rằm hoặc các ngày chẵn. Gia đình có thể cúng vào các khung giờ hoàng đạo như dần (3-5 giờ), mão (5-7 giờ), ngọ (11-13 giờ), thân (15-17 giờ) hoặc dậu (17-19 giờ).
Nghi lễ cúng thất tuần cho người mới mất diễn ra như thế nào?
Cúng thất tuần gồm 3 phần chính:
- Sắm lễ: Chuẩn bị mâm cỗ với các lễ vật theo hướng dẫn ở trên.
- Làm lễ: Thực hiện nghi thức dâng hương, khấn vái. Nội dung cầu cho vong linh được siêu thoát.
- Hóa vàng: Đốt tiền vàng, mã mang theo quan niệm giúp người chết nơi suối vàng có cuộc sống sung túc, đầy đủ.
Ngoài ra, vào các thời điểm cúng thất còn có thêm nghi thức tụng kinh, cầu siêu, thỉnh vong từ các cao tăng, sư thầy để giúp linh hồn tìm về cõi phúc.
Cách bài trí bàn thờ cúng thất tuần khá giống mâm cỗ cúng ngày giỗ thông thường. Chỉ khác ở lọ hoa trắng (cúc trắng, hoa huệ, ly ly trắng…) tượng trưng cho sự tiễn biệt. Bàn thờ cũng được thắp nhiều nhang hơn bình thường.
Trong thời gian cúng thất tuần, thân nhân nên duy trì việc thắp hương vào sáng, chiều tối. Có thể thay hoa mỗi ngày. Tránh để hoa héo úa trên ban thờ. Theo quan niệm dân gian, điều này thể hiện sự coi trọng và tiếc thương người chết.
Đến thất tuần thứ bảy (49 ngày), gia chủ sẽ làm lễ cúng trọng thể hơn. Theo đó, cỗ bàn 49 ngày sẽ đầy đủ, thịnh soạn hơn. Người ta cũng thỉnh sư thầy về nhà tụng kinh, cầu siêu. Đây được xem là dịp cuối cùng tiễn đưa vong linh về cõi vĩnh hằng.
Lễ vật cúng tuần cho người mới mất gồm những gì?
Tùy điều kiện kinh tế và quan niệm của từng gia đình, mâm cỗ cúng thất tuần chỉ cần sắm các thứ cơ bản:
- Hương, hoa, nến: Biểu trưng cho sự tôn kính, tưởng nhớ. Nên chọn hoa màu trắng như cúc, huệ, ly ly. Nến màu đỏ hoặc vàng.
- Hoa quả: Chọn các loại trái cây tươi ngon, quả mùa theo vùng miền như chuối, cam, táo, lê, na, mãng cầu, dưa hấu…
- Nước lọc: Còn gọi là “nước trắng”, đặt phía trước bát hương để vong linh “rửa tay” trước khi dùng bữa.
- Rượu trắng: Thể hiện sự cung kính và lòng hiếu thảo với người đã khuất.
- Trầu cau: Tượng trưng cho sự gửi gắm tâm tình, tình cảm gắn bó giữa người sống và người chết.
- Đồ mặn: Các món ăn chín như thịt heo, gà, cá. Chọn những món ăn ưa thích của người mất lúc sinh thời để thể hiện tình cảm và sự tiếc thương.
Gia đình cũng cần chuẩn bị sẵn tiền vàng, đồ mã để hóa cho người chết sau khi làm lễ.
Mâm cúng thất tuần cũng không cần quá cầu kỳ. Quan trọng là sự thành tâm và tưởng nhớ của người thân. Gia chủ nên sắm lễ vừa phải, không nên quá phô trương, lãng phí.
Lưu ý khi làm lễ cúng thất cho vong linh
Khi cúng thất, gia đình cần lưu ý:
- Không cúng thất vào các ngày mùng 3, 13 và 23 âm lịch vì đây là những ngày xấu.
- Bàn thờ, đồ cúng phải sạch sẽ, tươm tất, trang trọng.
- Mọi người có mặt khi cúng phải thành tâm, nghiêm túc. Không cười nói, tán gẫu, làm mất không khí tôn nghiêm.
- Lễ vật nên chọn loại tươi mới, ngon lành. Không dùng đồ ôi, hỏng sẵn cho có lệ.
- Khói nhang, khói đèn vàng mã sau khi thắp phải được xua ra ngoài cửa chính, không để lẩn quẩn trong nhà.
- Sau lễ cúng, thức ăn có thể dùng lại nhưng nên hâm nóng hoặc nấu lại. Không để thừa, ôi thiu.
- Khi vái lạy, đọc khấn phải chân thành, tha thiết và tỏ rõ lòng hiếu kính với người quá cố.
Nghi lễ cúng thất tuần cho người mới mất giúp gia đình bày tỏ lòng thành kính, tri ân đối với tổ tiên, ông bà cha mẹ khi họ không còn ở cõi trần gian. Đồng thời, đây cũng là dịp để con cháu tưởng nhớ công sinh thành, dưỡng dục của những người đi trước trong gia tộc.
Làm lễ cúng thất tuần đúng cách sẽ giúp vong linh sớm siêu thoát và người thân cầu được sự phù hộ, chở che từ các đấng bề trên. Gia đình cũng có dịp đoàn tụ, gắn kết tình cảm và thể hiện đạo hiếu với những người đã khuất.
Qua bài viết này, hy vọng đã giúp bạn hiểu thêm về ý nghĩa và cách thực hiện lễ cúng thất tuần sao cho đúng nghi thức và phong tục của người Việt. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các nghi lễ truyền thống, phong thủy, tử vi và tướng số, hãy truy cập vào locantamlinh.com. Đây là một nền tảng uy tín, cung cấp nhiều tài liệu hữu ích liên quan đến văn hóa tâm linh của người Việt. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn có cái nhìn tổng quan và chi tiết về nghi thức cúng thất tuần.
